فناوری HDR در مانیتور گیمینگ

HDR در مانیتور

چنانچه به تازگی برای خرید مانیتور اقدام کرده باشید، احتمالا با کلمه‌ای تحت عنوان HDR برخورد داشته‌اید. نزدیک به 200 مدل مانیتور در سطح بازار وجود دارند که از فناوری HDR بهره‌‌مند می‌باشند. برخی از آنها واقعا از محدوده دینامیکی بالا برخوردار هستند و بعضی دیگر با این ادعا به فروش می‌رسند. اگر چه در میان آنها هم محصولاتی هستند که از تکنیک‌های مشابه استفاده می‌کنند. به هر صورت رفته رفته این تکنولوژی در‌حال گسترش است و به یک ویژگی پرطرفدار بدل شده است که حتی بسیاری از مدل‌های مانیتور گیمینگ 4K هم با این شاخص عرضه می‌شوند.

بخش بزرگی از تولیدات ASUS، نمایشگرهای کمپانی Acer، برخی مانیتورهای MSI، سامسونگ و به طور کل بیشتر برندها، به بهره‌گیری از این تکنولوژی روی آورده‌اند. بسیاری از تولید‌کنندگان نیز برنامه تولید نمایشگرهای اچ دی آر را در دست اقدام دارند. البته باید این را هم در نظر گرفت که همچنان محصولات معمولی یا همان (SDR)، که محدوده دینامیکی استاندارد را پشتیبانی می‌کنند، سهم عمده مانیتورهای بازار را در اختیار دارند. با این تفاصیل، ممکن است هنگام تصمیم‌گیری دچار تردید شوید که به نیت تهیه یک مانیتور HDR محصولی را خریداری کنید که تنها کمی ارتقاء یافته باشد و در نهایت به تجربه واقعی این فناوری، دسترسی پیدا نکنید. از این رو پرو استور این مقاله‌ را آماده نموده است تا آشنایی کلی با عملکرد HDR داشته باشید و گزینه بهتری را انتخاب کنید.

HDR چیست؟

واژه HDR اختصار عبارت (High-dynamic range) است که مفهوم آن، محدوده دینامیکی بالا می‌باشد. در واقع شاخص تعریف‌شده‌ای است که در مقایسه با محدوده دینامیکی استاندارد، به کنتراست عمیق‌تر و فضای رنگی وسیع‌تر و به صورت کلی، دریافت راندمان بیشتر از روشنایی اشاره می‌کند. بنابراین مانیتور گیمینگ که از این شاخصه پشتیبانی می‌کند، قادر به پردازش تصاویری واضح‌تر خواهد بود. اگر دو مانیتور استاندارد و پیشرفته (High-dynamic range) را در کنار یکدیگر قرار دهیم و یک محتوای مناسب را در هر دو دستگاه به نمایش درآوریم، مناضر تیره و روشن HDR به خوبی جزئیات را منعکس می‌کنند. با این تفاصیل سطح کیفی بیشتری در اختیار خواهیم داشت و تماشای نمایش لذت‌بخش‌تر خواهد بود. دقت داشته باشید که در جملات بالا، از عبارت محتوای مناسب استفاده شد. چرا‌ که به طور معمول برای بهره‌گیری کامل از این فناوری، دو فاکتور صفحه نمایش و محتوا، با یکدیگر در تعامل هستند. لذا لازم است که هر دو فاکتور به صورت بهینه تولید شده باشند. اگر در یک سو مانیتور مخصوص بازی شما دارای محدوده دینامیکی بالا باشد و محتوای HDR با‌کیفیتی در اختیار نداشته باشید، احتمالا نمایشی ضعیف مشاهده خواهید کرد. حتی گاهی ممکن است وضوح نمایش از محتوای SDR هم ضعیف‌تر باشد. نمونه‌ای از این ناهماهنگی، اجرای بازی Red Dead Redemption 2، در کنسول‌های بازی است.

درست است که کنترل تولید فیلم‌ها و بازی‌های HDR در دستان شما نیست، اما تهیه و خرید مانیتور گیمینگ مجهز و فوق‌العاده که از عهده تصاویر hdr برآید، کاملا به شما بستگی دارد. جهت نیل به این هدف، می‌توانید 3 عامل مهم: میزان روشنایی نقاط سفید، کیفیت و عمق سیاهی موضعی و همچنین پوشش فضای رنگی وسیع، که در این شاخصه مستقیما تاثیرگذار هستند را مورد بررسی قرار دهید. به طور کل برای دریافت تصاویری با سطح کیفی HDR، نواحی سفید تصویر می‌بایست با حداکثر توان ممکن روشنایی داشته باشند. عمدتا این شدت روشنایی مانیتورهای اچ دی آر، در توان محدوده دینامیکی استاندارد نیست. از طرفی، قدرت عملکرد Gaming Monitor در کاهش نور زمینه‌ای هم در این ویژگی بسیار مثمر‌ثمر خواهد بود. طی این روند، دستگاه قادر است نواحی تیره و تاریک مناظر روشن را به خوبی نمایش دهد سیاهی عمیقی برای آنها در نظر بگیرد. بنابراین نسبت کنتراست بالا برای این محصولات، ضروری است. فضای رنگی وسیع هم به تعداد رنگ‌های بیشتری اشاره دارد که پیکسل‌های RGB ایجاد می‌کنند. پوشش رنگی گسترده، در حالت معمول هم برای اجرای بازی‌ها موضوعی حیاتی است و امکان ارائه تصاویر زنده و طبیعی را فراهم می‌کند.

انواع محدوده دینامیکی مانیتور گیمینگ

تاکنون انواع مختلفی از فناوری HDR معرفی شده است و هرکدام عملکردی نسبتا متفاوت دارند. پیش از همه این تکنولوژی با استاندارد hdr یا HDR10 آغاز بکار کرد که مشخصا به فضای رنگی گسترده، کاهش روشنایی سطحی و شدت روشنایی تا 1000 لومن اشاره داشت. اما با گذشت زمان این استانداردها تغییر پیدا کردند و اصطلاحات دیگری چون: HLG یا +HDR10 به روی کار آمدند. البته در مورد مانیتور نظارت جدی در این زمینه صورت نمی‌گرفت و به همین دلیل برخی از تولیدکنندگان تنها با بهره‌گیری از این علائم، تبلیغات پرسروصدایی برای محصولات خود به راه می‌انداختند. در حالی که با کمی پیگیری متوجه می‌شدید که فقط نام آن را به دوش می‌کشند و خبری از پشتیبانی واقعی از نمایش HDR نیست. به هر ترتیب این رویکرد در حال حاضر دستخوش تغییرات زیادی شده است و راهکارهای موثری برای آن به وجود آمده است. بنابراین اگر یک مانیتور گیم به شکلی کارآمد از محدوده دینامیکی بالا پشتیبانی به عمل آورد، به وسیله استانداردهای HDR VESA بازنگری و ارزش‌گذاری می‌شود. شروع این ارزش‌گذاری با VESA DisplayHDR 400 می‌باشد و تا VESA DisplayHDR 1400 ادامه خواهد داشت.

اصولا هر کدام از این مشخصات، میزان کیفیت و قدرت عملکرد معینی را بازگو می‌کنند. به منظور آشنایی بیشتر با انواع استانداردهای معین شده، می‌توانیم از اعدادی که در انتهای آنها ثبت می‌شود شروع کنیم. اگر DisplayHDR 400 را برای یک نمایشگر در‌نظر بگیریم، این بدان معنی است که فناوری بکار رفته در این سیستم، حداکثر روشنایی 400 لومن را پوشش می‌دهد. همینطور DisplayHDR 1000 به 1000 لومن اشاره می‌کند و این روند تا آخر ادامه می‌یابد. بغیر از میزان روشنایی، استانداردهای دیگری هم برای محدوده دینامیکی بالا تعیین شده است که رعایت هر یک از آنها، منجر به دریافت بازدهی بیشتر خواهد شد. با این حال برخی سازندگان با درج برچسب DisplayHDR 400، فقط از سطح نوردهی بهره‌برداری می‌کنند و از دیگر فاکتورها خبری نیست. برای مثال از فضای رنگی وسیع شبیه‌سازی بهره می‌گیرند و بی‌اعتنا به کاهش نور سطحی، فناوری HDR را ارائه می‌دهند. بدون شک این نوع نمایش‌ها آن‌ طور که باید، نمی‌توانند حق مطلب را ادا کنند. برای استاندارد DisplayHDR 600 استانداردهای محکم‌تری درنظر گرفته شده است. بنابراین جهت دریافت این استاندارد، طیف وسیع رنگی (10 بیتی) و کاهش نور زمینه‌ای هم مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. به طور کل هر‌چه به جلوتر پیش می‌رویم، راندمان بیشتری دارند ولی با هزینه‌های گران‌تر. بنابراین مسلم است که نمایشگرهای ارزان‌تر، از انواع DisplayHDR 400 استفاده می‌کنند و به ترتیب این روند پیشرفت خواهد داشت.

کاهش روشنایی بومی، یکی از اصلی‌ترین خصوصیات محدوده دینامیکی بالا است و شرایطی را به وجود می‌آورد تا مانیتور گیمینگ در صحنه‌های بسیار روشن، نواحی تیره را محو نکند. DisplayHDR 600، از این ویژگی بهره می‌برد اما تقریبا سطح آن در لبه‌ی مرز قرار دارد. سیستم عملکرد آنها معمولا به گونه‌ای است که روشنایی را به صورت سطری کاهش یا افزایش می‌دهند. بنابراین در نواحی مورد نیاز، می‌توانند بهتر عمل کنند. اگر چه گاهی اوقات هم چندین پیکسل موجود در نوار قربانی می‌شوند که همین می‌تواند در کیفیت تاثیرگذار باشد. در فناوری‌های DisplayHDR و بیشتر، تاریک کردن یا همان کم نور کردن موضوعی، به صورت تمام و کمال استفاده می‌شود. اصطلاحا به این وضعیت FALD می‌گویند (اختصار آرایه کامل کم‌نور کردن موضوعی). عملکرد آنها بدین صورت است که صفحه نمایش در صدها یا هزاران ناحیه طبقه‌بندی می‌شود و روشنایی هریک به طور مجزا قابل تنظیم است. با این حساب نمایش به دست آمده از کنتراست دقیقی برخوردار است. به همین جهت در تلویزیون‌ها، صفحه‌های OLED عملکرد اچ دی آر بهتری دارند. چرا که هر پیکسل به طور جداگانه روشن یا خاموش می‌شود و این وضعیت، برای تکنولوژی HDR بسیار مطلوب خواهد بود.

با اینکه روند ذکر شده در مانیتورها به همین روال پیش‌ نمی‌رود، ولی بازهم می‌توان راندمان بهتری را دریافت کرد. این بدان معناست که DisplayHDR 1000 در نمایشگرها، کمی ضعیف‌تر از تلویزیون‌ها عمل می‌کند. تیم پرواستور در ادامه شرح کاملی از عملکرد و جزئیات انواع HDR های ارائه‌شده را فراهم نموده است که می‌توانید هنگام خرید به آنها استناد کنید. به یاد داشته باشید که اصطلاح DisplayHDR True Black، به نمایشگرهایی با پنل OLED اطلاق می‌شود که در حالت کلی روشنایی کمتری دارند ولی در عوض، کنتراست آنها فوق‌العاده خواهد بود. نکته دیگر اینکه برای مانیتورهای گیمینگ، به ندرت از پنل OLED استفاده می‌شود. لذا در صورتی که به دنبال تهیه یک نمایشگر مخصوص بازی هستید، لازم است این موضوع را در نظر داشته باشید.

(روشنایی بر‌حسب nits اندازه‌گیری شده است)

1. برای DisplayHDR 400 روشنایی 400 نیت و وسعت رنگی 8 بیتی sRGB در نظر گرفته شده است که فاقد تاریکی موضوعی است.
2. DisplayHDR 500 از وسعت رنگی 10 بیت با 90 درصد DCI-P3، روشنایی 500 نیت و کاهش نور Edge-Lit بهره می‌برد.
3. DisplayHDR 600 هم به همین ترتیب از فضای رنگی 10 بیتی با 90 درصد DCI-P3، روشنایی 600 نیت و کاهش نور Edge-Lit برخوردار است.
4. DisplayHDR 1000 از وسعت رنگی 10 بیت با 90 درصد DCI-P3، روشنایی 1000 نیت و برای کاهش نور، از آرایه کامل استفاده می‌کند.
5. DisplayHDR 1400 از فضای رنگی 10 بیتی و 95 درصد DCI-P3، روشنایی 1400 نیت و تاریکی موضعی: آرایه کامل بهره‌مند می‌باشد.
6. DisplayHDR 400 True Black از وسعت رنگی 10 بیت و 95 درصد DCI-P3، روشنایی 400 نیت و کاهش نور آرایه کامل (پنل OLED) استفاده می‌کند.
7. DisplayHDR 500 True Black هم از فضای رنگی 10 بیت، 95 درصد DCI-P3، روشنایی 500 نیت و تاریک کردن آرایه کامل (پنل OLED) بهره می‌برد.

برای بهره‌وری کامل از HDR، به چه چیزی احتیاج داریم؟

حال که با انواع گوناگون فناوری HDR آشنا شدیم، بهتر است در خصوص ادوات مورد نیاز برای بهره‌وری کامل از آن نیز اطلاعات کاملی در اختیار داشته باشیم. به طور کل تمامی اجزاء سخت‌افزاری از قبیل: مانیتور مخصوص بازی و پردازنده گرافیکی، کابل‌های اتصال و حتی محتوایی که مشاهده می‌کنید، می‌بایست از HDR پشتیبانی کنند.

کابل‌های اتصال

تقریبا تمامی کابل‌ها برای تصویر HDR مناسب هستند، ولی در صورتی monitor شما از نرخ‌ نوسازی قابل‌توجهی پشتیبانی می‌کند، احتمالا به دنبال دریافت بهترین خروجی از پردازنده گرافیکی هستید. معمولا در رزولوشن‌های 4K با 60 هرتز، کابل‌های معمولی HDMI استفاده می‌شوند اما برای نرخ‌های بالاتر، بکارگیری کابل HDMI 2.1 منطقی است. از سوی دیگر کابل‌های DisplayPort، گزینه عالی برای بهره‌گیری از نرخ تازه‌سازی بالا و محدوده دینامیکی بالا بشمار می‌روند.

پردازنده‌های گرافیکی مناسب برای HDR

خبر خوب اینکه به منظور تماشای تصاویری با محدوده دینامیکی بالا، نیازی به پردازنده‌های بسیار مدرن ندارید، البته مسلما توان بالای پردازنده، در این روند کمک موثری خواهد بود. از بین محصولات انویدیا، تقریبا پردازنده‌هایی که بعد از GTX 950 تولید شدند، محدوده دینامیکی بالا را پوشش می‌دهند. در مورد تولیدات AMD هم باید بگوییم که، همه کارت‌های گرافیک تولیدی بعد از R9 380، با این فناوری سازگار می‌باشند. پردازنده‌های داخلی اینتل هم از نسل هفتم به بعد، سازگار با اچ دی آر طراحی شده‌اند. بنابراین بیشتر لپ‌تاپ‌های امروزی قادر به نمایش محتوای hdr خواهند بود.

نرم‌افزارهای سازگار

سیستم‌عامل ویندوز 10، برای استفاده از محدوده دینامیکی بالا طراحی شده است. تنها لازم است که تنظیمات آن را فعال‌سازی کنید، چرا‌ که در حالت عادی غیر‌فعال است و باید از طریق منوی تنظیمات، به قسمت پخش ویدئو رفته و عبارت پخش بازی و نرم‌افزارهای HDR را جستجو کنید و سپس روی آن کلیک کنید. صفحه واکنشی به این فعال‌سازی نشان می‌دهد و با چشم‌ برهم‌زدنی، قادر خواهید بود بازی‌ها و ویدئوهای اچ دی آر را تجربه کنید. بازی‌های مدرن عمدتا با پوشش اچ دی آر عرضه می‌شوند اما در مورد بازی‌های قدیمی‌تر این رویکرد متفاوت است. لیست زیر تعدادی از این بازی‌ها محسوب می‌شوند که با محدوده دینامیکی بالا سازگاری دارند.

1. بتلفیلد 5
2. Call of Duty: Modern Warfare
3. Horizon Zero Dawn
4. هیتمن 3
5. Resident Evil 2
6. Star Wars Jedi: Fallen Order

خرید مانیتور باکیفیت از پرو استور

همان ‌طور که در ابتدا گفتیم، تعداد نمایشگرهایی که با محدوده دینامیکی بالا عرضه می‌شوند بیشمار است. بنابراین بخش زیادی از آنها نیز حاوی HDR واقعی و کاملی هستند که منجر به نمایشی شگفت‌انگیز می‌شوند. با این حال اگر به سراغ DisplayHDR VESA بروید، احتمالا با اطمینان بیشتری کار را دنبال خواهید کرد. همچنین در صورتی که تجربه واقعی اچ دی آر را خواستار هستید، توصیه می‌کنیم از مانیتورهایی که به طور دقیق نوع HDR را مشخص نکرده‌اند، دوری کنید. مانیتور گیمینگ گیگابایت G27Q و مانیتور دل مدل S2721DGF با DisplayHDR 400، مانیتور سامسونگ Odyssey G7 و LG 27GN950-B با DisplayHDR 600 و همچنین ایسوس مدل ROG Strix XG43UQ با DisplayHDR 1000، از تولیداتی هستند که می‌توانید به آنها رجوع کنید. بدون شک مانیتورهای بیشمار دیگری هم وجود دارند که می‌توانید در صفحه پرو استور مشاهده کنید.