سرویس و تعمیر ویدئو پروژکتور

تعمیرات ویدئو پروژکتور و شرح سرویس

ویدئو پروژکتور‌ها دستگاه‌هایی جالب و پرکاربرد هستند که امروزه در خانه‌ها، مدارس، شرکت‌ها، کافه، رستوران و همچنین در سینما استفاده می‌شوند. تکنولوژی بالاتر به همراه کیفیت بیشتر در ابعاد بزرگ و البته قیمت پایین‌تر آن‌ها باعث رشد و محبوبیت سریع‌شان شده است. این دستگاه‌ها مانند وسایل دیگر الکترونیکی نیاز به رسیدگی، سرویس و تعمیرات دارند که ما سعی داریم به مخاطبین خود اطلاعاتی در این زمینه ارائه دهیم. مطالبی که قصد داریم در این مقاله به آن‌ها بپردازیم عبارتند از:

1- نحوه کلی کارکرد دیتا پروژکتور

2- معرفی قطعات و بردهای اصلی

3- بایدها و نبایدها در نگهداری دستگاه

4- لزوم تعمیر در مراکز معتبر

نحوه کلی کارکرد ویدئو پروژکتور

همانطور که می‌دانیم و در مقالات قبلی نیز به آن اشاره کردیم، تصویر از منبع تولید مورد نظر مانند لپ‌تاپ یا کامپیوتر به وسیله کابل تصویر و یا به صورت وایرلس به ویدئو پروژکتور منتقل می‌شود، تا به اینجا نحوه کارکرد در تمامی پروژکتور‌ها به همین شکل است اما بعد از این مرحله که قسمت پردازش تصویر خواهد بود؛ تکنولوژی‌های متفاوتی وجود دارد. در دیتا پروژکتور‌های 3LCD تصویر شما بر اساس تفکیک رنگی بر روی LCD ‌های قرمز ، سبز و آبی قرار می‌گیرند و توسط منبع نوری دستگاه که همان لامپ است بازتاب پیدا می‌کند و در این مرحله تصویر شما از حالت سیگنال خارج شده و به صورت تصویر نهایی قابل مشاهده خواهد بود. در تکنولوژی DLP مراحل به همین صورت است با این تفاوت که سیگنال‎‌های تصویر شما به‌ جای LCD بر روی چیپ DMD دستگاه به تصاویر قابل مشاهده تبدیل می‌شوند. تفکیک رنگی در این تکنولوژی توسط یک چرخه رنگی یا همان COLOR WHEEL انجام می‌شود. برای درک بهتر به تصاویر زیر دقت کنید.

عکس اول مربوط به ویدئو پروژکتورهای 3LCD می‌باشد. همانطور که مشاهده می‌کنید سیگنال‌های تصویری از طریق کابل‌های فلت LCDها منتقل شده و تصویر تشکیل می‌شود. نور لامپ دستگاه ابتدا توسط فیلترها و عدسی متمرکز شده، و سپس وارد منشور می‌شود. این بخش از عدسی برای متمرکز کردن نور، از آینه برای بازتاب نور و از منشور برای تجزیه نور سفید لامپ تشکیل شده است. نور لامپ بعد از متمرکز شدن توسط عدسی و ورود به این قسمت به یک عدد منشور برخورد کرده و رنگ مورد نظر را عبور می‌دهد و باقی آن را بر می‌گرداند. نور برگشتی مجدد توسط عدسی متمرکز شده، به وسیله آینه بازتاب داده می‌شود و به یکی از LCDها می‌رسد. این مرحله آنقدر تکرار می‌شود تا تمام رنگ‌های اصلی به LCD های دستگاه برسد. اما بازتاب‌های پی در پی و تجزیه نور لامپ باعث کمرنگ بودن رنگ‌های تصویر می‌شود. برای حل این مشکل قبل از هرکدام از LCDها یک فیلتر پولارایز قرار گرفته که رنگ‌های هم خانواده خود را پر رنگ‌تر کرده و سپس عبور می‌دهد.

حال به عکس دوم نگاه کنید، در ویدئو پروژکتورهای DLP خبری از فیلتر پولارایز نیست، نور دستگاه از یک عدسی و سپس از یک سوراخ کوچک عبور می‌کند و به COLOR WHEEL دستگاه که با سرعت در حال چرخش است برخورد می‌کند؛ رنگ‌ها تفکیک و تجزیه شده و وارد یک منشور کوچک می‌شود، سپس توسط آینه‌های دستگاه بازتاب پیدا کرده و به چیپ DMD برخورد می‌کند و تصویر تشکیل می‌گردد. به دلیل ساده بودن این تکنولوژی قیمت ویدئو پروژکتور DLP معمولا پایین‌تر از 3LCD بوده و تصاویر تشکیل شده دارای غلظت رنگی کمتری می‌باشند.

قطعات و بردهای اصلی دیتا پروژکتور

1- Main Board: تمامی ویدئو پروژکتورها یک برد اصلی برای هماهنگی عملکرد بین اعضای دیگر دستگاه دارند؛ تا دستورات CPU را منتقل نمایند. کلیه پورت‌های ورودی و خروجی روی این برد سوار هستند. اغلب پروژکتورها در این قسمت دچار مشکل می‌شوند. نوسان برق، وجود گرد و غبار، کارکرد غیر اصولی و یا آب خوردگی سبب وجود مشکل در این قطعه می‌شود.

2- Ballast: لامپ ویدیو پروژکتور یکی از حساس‌ترین قطعات مصرفی دستگاه است که عوامل محیطی و نحوه استفاده در عمر مفید آن بسیار تاثیر گذار است. برق این قطعه توسط یک مدار جداگانه به نام Ballast تامین می‌شود، که از خازن‌های بزرگ و تعداد زیادی فیلتر تشکیل شده است تا برق لامپ بدون نویز و نوسان شود تا از ترکیدن لامپ و آسیب به عدسی‌ها و قطعات دیگر جلوگیری شود. وجود ICهای کنترل کننده باعث می‌شود تا اگر برق ورودی برای لامپ پروژکتور دارای نوسان باشد یا حتی اگر لامپ دستگاه سوخته باشد ویدئو پروژکتور روشن نشود. به دلیل وجود ولتاژ بسیار قوی AC و DC در این برد، هنگام کار باید تجربه و نکات بسیار حساسی را مدنظر داشت.

3- DMD Board: این قطعه از میلیون‌ها آینه میکروسکوپی و ریز تشکیل شده است که هرکدام از این آینه‌ها به صورت جداگانه و مستقل حرکت کرده، خاموش و روشن می‌شوند و سیگنال‌های دریافتی از منبع سیگنال را به تصویر قابل مشاهده تبدیل می‌کنند. به مرور زمان ممکن است این آینه‌های میکروسکوپی خاموش شوند و بسوزند که در این صورت در تصویر نقطه‌های ریز سیاه رنگ پدید خواهد آمد و به مرور بیشتر خواهد شد. همانطور که از ساختار این قطعه مشخص است امکان تعمیر این قطعه امکان پذیر نیست و باید با همان مدل و پارت نامبر تعویض گردد. چیپ DMD فقط در دستگاه‌هایی که از تکنولوژی DLP استفاده می‌کنند، به کار می‌رود. وجود گرمای بیش از حد و رطوبت عمده دلیل اصلی خراب شدن این قطعه است. چیپ DMD تعیین کننده رزولوشن ویدئو پروژکتور است. یعنی هر چه آینه‌های به کار رفته بیشتر باشند دستگاه رزولوشن بالاتری خواهد بود.

4- LCD Panel: این قطعه یکی از حساس‎‌ترین قطعات در دیتا پروژکتورهای 3LCD است. این بخش از 3 عدد LCD رنگی جداگانه که شامل 3 رنگ اصلی است تشکیل شده و در میان آن یک منشور قرار دارد که این رنگ‌ها را به صورت یک نور واحد درآورده و تصویر نهایی را نمایش می‌دهد. برای مثال وقتی تصویر شما کاملا قرمز است دو LCD دیگر خاموش شده و از خود نوری عبور نمی‌دهند و فقط LCD قرمز رنگ روشن می‌ماند. رزولوشن دستگاه‌ها توسط این LCDها تعیین می‌گردد. برای مثال یک دستگاه با رزولوشن XGA دارای 3 عدد ال سی دی 768*1024 است. فرض کنید هر کدام از این LCD ها از 3000 پیکسل تشکیل شده باشد، تمام این پیکسل‌ها در هر ال سی دی در یک راستا قرار می‌گیرند، بنابراین تعویض تک به تک این ال سی دی‌ها امکان‌پذیر نبوده چون تنظیم آن‌ها به صورت میکرومتر توسط دستگاه‌های مخصوص در کارخانه انجام می‌شود. به همین دلیل در صورت خرابی این قطعه، آن را به صورت کلی تعویض می‌کنند. شایع‌ترین دلیل خرابی ال سی دی پنل‌ها؛ حرارت، نفوذ گرد و غبار به داخل آن‌ها می‌باشد.

5- Color Wheel: در پروژکتورهایی که از تکنولوژی DLP استفاده می‌کنند، برای تجزیه نور سفید لامپ از یک چرخه رنگی استفاده می‌شود. این قطعه با سرعت زیاد در چرخش است و رنگ‌ها را به صورت جداگانه از هم عبور می‌دهد. مانند تمامی قطعات مکانیکی، Color Wheel نیز دارای عمر مفید است و در صورت خرابی این قطعه باید تعویض گردد. هر چه تعداد رنگ‌های موجود بر روی Color Wheel بیشتر باشد غلظت و تفکیک رنگ‌های تصویر بالاتر خواهد رفت.

6- فیلتر پولارایز: گاهی پیش می‌آید که تصویر شما کمرنگ بوده یا به اصطلاح رنگ‌ها بی‌جون هستند و یا تصویر حالت غبارآلود و کدر داشته باشد. در اینجا اهمیت استفاده از این فیلتر نمایان خواهد شد. در پروژکتورهای 3LCD برای هر یک از ال سی دی پنل‌ها یک عدد فیلتر پولارایز در نظر گرفته شده تا رنگ‌ها را به صورت پر رنگ‌تر به ال سی دی‌ها برسانند. کارکرد بالا، گرد و خاک و تماس سطح این فیلترها با هر جسمی سبب از بین رفتن آن‌ها می‌شود.

7- عدسی و آینه‌ها: همانطور که در ابتدا گفته شد، نور لامپ به وسیله عدسی‌ها متمرکز شده و توسط آینه‌ها بازتاب پیدا می‌کند تا به ال سی دی‌ها یا DMD برد برسد. اما گاهی اوقات ممکن است حرارت دستگاه به مرور زمان باعث از بین رفتن لایه‌ای از عدسی و یا آینه‌ها شود که در این صورت نور به طور کامل بازتاب نشده و مقداری از آن، از آینه عبور می‌کند و یا عدسی قدرت کافی برای متمرکز کردن نور را نخواهد داشت که تمام این مشکلات در تصویر خروجی بسیار تاثیر گذار خواهد بود.

8- لنز: در دستگاه‌های 3LCD هنگامی که تصویر ال سی دی ها توسط منشور و در تکنولوژی DLP به وسیله DMD آماده نمایش شدند، به سمت لنز دستگاه هدایت می‌شوند. از آن جایی که تصویر چندین بار توسط آینه‌ها بازتاب داده شده، باید هم در جهت عمودی و هم در جهت افقی 180 درجه بچرخد تا بیننده تصویر را به صورت صحیح ببیند. این کار توسط لنز دستگاه انجام می‌شود و علاوه بر این تصویر را بزرگ‌تر کرده و روشنایی را به صورت یک نواخت پخش می‌کند. بعضی از ویدئو پروژکتورها قابلیت نصب لنز‌های متفاوت را دارند تا کاربران بتوانند متناسب با محیط خود اندازه‌ی تصویر را تغییر دهند.

9- لامپ: یکی از ارکان اصلی دیتا پروژکتور قطعا لامپ آن است. این قطعه از حساسیت بالایی نسبت به نوسان برق، حرارت و گرد و خاک برخوردار است. این لامپ‌ها به 3 دسته‌ی کلی تقسیم می‌شوند که شامل لامپ‌های هالوژنی، ال ای دی و لیزر می‌باشند. بخش زیادی از پروژکتورها از لامپ‌های هالوژنی استفاده می‌کنند که مزایای آن قیمت پایین‌‌ترشان است اما معایبی هم دارند که می‌توان حرارت بسیار بالا، عمر کمتر و نیاز به گرم شدن لامپ  را نام برد. لامپ‌های LED طول عمر بالاتر و حرارت کمتری دارند و علاوه بر این نسبت به لامپ‌های هالوژنی قیمت بالاتری نیز دارند. پیشرفته‌ترین و گران‌ترین نوع لامپ، لامپ‌های لیزری هستند. از این نوع لامپ‌ معمولا در دستگاه‌های سینمایی استفاده می‌شود. قدرت روشنایی بسیار بالا، حرارت اندک و عمر زیاد مواردی هستند که باعث برتری این نوع لامپ‌ها می‌گردد. 

10- فن: یکی دیگر از قطعات مهم دستگاه فن خنک کننده است. همانطور که گفته شد حرارت بالا تقریبا به اکثر قطعات ویدئو پروژکتور آسیب وارد می‌کند بنابراین جریان داشتن هوا درون دستگاه و دفع حرارت تولید شده توسط لامپ و دیگر اجزاء امری ضروری و حیاتی است. به طوری که در تمامی پروژکتورها از حداقل 2 الی 3 فن استفاده شده که کارکرد و سرعت چرخش‌شان توسط سنسورها کنترل می‌شوند و در صورت وجود اختلال در آن‌ها امکان روشن کردن دستگاه وجود نخواهد داشت.

11- فیلترها: علاوه بر حرارت، گرد و خاک نیز بر عمر مفید قطعاتی از جمله لامپ، DMD ،LCD و غیره تاثیرگذار خواهد بود. به همین دلیل دیتا پروژکتور از فیلترهای بیرونی و درونی مانند فیلترهای لامپ بهره می‌برند تا داخل دستگاه تا حد امکان تمیز و عاری از هرگونه آلودگی باشد. فیلترها نیز مانند لامپ‌ها دارای ساعت کارکرد مفید هستند و نیاز به تعویض دارند. به دلیل گرمای زیاد داخل دستگاه، فیلترهای لامپ از جنس فلز بوده تا مقاومت لازم را داشته باشند و فیلترهای خارجی از جنس ابر فشرده هستند. این نکته حائز اهمیت است که در صورت نیاز به تعویض فیلترها، آن‌ها را با نمونه‌های اصلی جایگزین نمود زیرا نمونه‌های تقلبی یا آنقدر فشرده هستند که هوای مورد نیاز را از خود عبور نداده و فشار زیادی به فن‌ها خواهد آورد و یا آنقدر منافذشان باز است که ذرات گرد و خاک از آن‌ها عبور می‌کنند.

بایدها و نبایدها در نگهداری دستگاه

در این بخش به نکاتی اشاره خواهیم کرد که با رعایت آن‌ها می‌توانید عمر مفید دستگاه و قطعات آن را افزایش داده و هزینه نگهداری آن‌را کمتر نمایید.

• مانند همه‌ی دستگاه‌های الکترونیکی، هرگز هنگامی که ویدئو پروژکتور روشن است آن ‌را از برق نکشید. ابتدا دستگاه را خاموش نموده و سپس دوشاخه را از پریز جدا کنید.
• اگر دستگاه‌تان را اصطلاحا خاک گرفته به هیچ‌وجه آن‌ را فوت نکنید یا باد نگیرید. این کار باعث می‌شود غبار در بین قطعات Main Board نفوذ کند و گاها باعث اتصال کوتاه شود یا بر روی آینه‌ها، ال سی دی و DMD دستگاه بنشیند.
• دیتا پروژکتور معمولا با هر 2000 ساعت کارکرد احتیاج به جنرال سرویس دارد. با این کار تمام قطعات دستگاه به صورت جداگانه تمیز و چک می‌شوند تا اگر قسمتی دارای ایراد بود، آن را برطرف نموده تا از آسیب رسیدن به قطعات دیگر جلوگیری شود.
• شستشوی فیلترهای خارجی باید توسط محلول‌های مختص خود صورت گیرد تا نازک و یا خرد نشوند.
• تمیز کردن لنز دستگاه باید زمانی صورت گیرد که ویدئو پروژکتور خنک باشد زیرا حرارت لامپ باعث کم شدن مقاومت لنز نسبت به فشار و ضربه خواهد شد.

وجود جریان برق بالا در دستگاه، استفاده از عناصر سمی مانند جیوه در ساخت بعضی از قطعات، ضرورت تمیز کردن قطعات با مواد مخصوص و حساسیت بالای آن‌ها و استفاده از قطعات اورجینال همگی از دلایل کوچکی هستند که باعث می‌شوند، سرویس و تعمیر دیتا پروژکتور خود را به مرکزی معتبر و دارای تجربه بالا سپرده تا خدماتی با کیفیت و قیمت مناسب را به شما ارائه دهند. ما در پروژکتور استور با کادری مجرب و متخصص آماده‌ی ارائه خدمات و تعمیرات در زمینه‌های ویدئو پروژکتور، دوربین مداربسته و یو پی اس به هموطنان عزیز هستیم.